بررسی کارکرد قدرت و فرهنگ سیاسی در کلیله و دمنه

کلیله و دمنه از جنبه‌های مختلف در تاریخ تمدن هند، ایران و جوامع اسلامی اهمیت داشته است. این کتاب بخوبی نگرش به انسان و اجتماع را در جامعة سنّتی (پیش از عصر بیداری) منعکس می‌کند. این کتاب به علّت امتزاج با فرهنگ‌های مختلف شرقی از لایه‌های متعدد برخوردار است. به طوری که حداقل نقش، سه تمدن بزرگ شرق؛ هند، ایران و عرب در آن قابل مشاهده و بررسی است.بیشتر داستان‌های کلیله و دمنه تمثیلی و به زبان حیوانات است. احتمالاً دلیل عمدة استفاده از شخصیت‌های حیوانی، محتوای سیاسی آن است. این شخصیت‌ها نویسنده را قادر ساخته، مسائلی را بیان کند که طرح آن در قالب شخصیت‌های انسانی، مشکلاتی را ایجاد می کرد. داستان‌های کلیله و دمنه غالباً انعکاس هرم قدرت در جامعة شرق (هند، ایران و جهان اسلام) است؛ بنابراین به بهترین وجهی ساز و کار فرهنگ سیاسی، منشأ قدرت و چگونگی رفتار و تأثیر آن را بر طبقات دیگر نشان می دهد. با تجزیه و تحلیل متن می توان ساختار فرهنگ سیاسی و تأثیر آن را بر رفتارهای فردی و اجتماعی کشف و بررسی کرد.آرا و عقاید نظریه پردازان مدرن و پست مدرن، خصوصاً میشل فوکو این واقعیت را آشکار می‌سازد که قدرت و فرهنگ سیاسی منشأ بسیار پیچیده دارد و بر تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی تأثیر می­گذارد. چگونگی به وجود آمدن قدرت و کنش و تعامل آن با جامعه و نهادهای اجتماعی، موجب بروز رفتارها و اندیشه‌هایی می‌شود که در تمایز رفتارهای مردم یک جامعه از دیگر جوامع تأثیرگذار است. به عبارت دیگر در پرتو این نظریه و نظریه‌های دیگر می‌توان ادّعا کرد، فرهنگ سیاسی در یک جامعه رابطة معناداری با نوع روابط انسانی دارد. در اینجا با بررسی قدرت، فرهنگ سیاسی و پیامدهای آن در کلیله و دمنه، در حد امکان رفتارها و باورهای انسان شرقی را در این اثر که به تعبیری ملتقای فرهنگ هند، ایران و جهان اسلام است، بررسی خواهیم کرد.